Ból stawu krzyżowo-biodrowego – przyczyny, objawy i możliwości leczenia

Ból dolnej części pleców to jeden z najczęstszych problemów, z jakimi mam do czynienia w moim gabinecie. Jednym ze źródeł tych dolegliwości może być staw krzyżowo-biodrowy, który łączy kość krzyżową (os sacrum) z kośćmi miednicy (os ilium). Ten sztywny staw o ograniczonej ruchomości jest niezbędny do stabilizacji, przenoszenia sił między kręgosłupem a kończynami dolnymi oraz amortyzacji wstrząsów podczas ruchu.

Przyczyny bólu stawu krzyżowo-biodrowego

Jedną z przyczyn bólu stawu krzyżowo-biodrowego może być jego blokada czynnościowa, która może wynikać z:

• nierównomiernego obciążenia miednicy (np. przenoszenia ciężarów na jedną stronę, zakładania nogi na nogę, różnej długości kończyn dolnych),
• nagłego ruchu niezgodnego z optymalnym,
• przeciążenia podczas uprawiania sportu,
• lub odwrotnie, siedzącego trybu życia.

Inną przyczyną problemów mogą być zmiany zwyrodnieniowe – zużycie powierzchni stawowych spowodowane wiekiem lub przewlekłym przeciążeniem.

W czasie ciąży ból stawów krzyżowo-biodrowych jest bardzo częsty ze względu na działanie hormonów (zwłaszcza relaksyny), ponieważ więzadła rozluźniają się, aby dostosować miednicę do zbliżającego się porodu. Takie rozluźnienie może prowadzić do niestabilności i bólu.

Na koniec nie należy zapominać o chorobach zapalnych, takich jak choroba Bechterewa (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa) – jej pierwszym objawem może być ból w dolnej części pleców.

Objawy bólu stawu krzyżowo-biodrowego

• Ból w dolnej części pleców, często jednostronny
• Ból promieniujący do pośladków, pachwiny lub tylnej części uda
• Trudności z długotrwałym staniem, wchodzeniem po schodach lub wstawaniem z krzesła
• Uczucie sztywności miednicy
• Ulga podczas leżenia lub zmiany pozycji

Diagnostyka bólu stawu krzyżowo-biodrowego

Prawidłowa diagnoza jest kluczowa, ponieważ ból stawu krzyżowo-biodrowego można łatwo pomylić z bólem kręgosłupa lędźwiowego. Podczas badania fizjoterapeuta lub lekarz oceni:

• ustawienie miednicy i kończyn dolnych
• ruchy kręgosłupa i miednicy podczas chodzenia oraz inne stereotypy ruchowe
• napięcie mięśni

Istnieją specjalistyczne testy funkcjonalne stawu krzyżowo-biodrowego, takie jak test Patricka, test kompresji miednicy i inne. Lekarz dysponuje również metodami obrazowania (RTG, MRI, TK). Leczenie bólu stawu krzyżowo-biodrowego

Celem leczenia jest nie tylko eliminacja bólu, ale przede wszystkim przywrócenie prawidłowej funkcji miednicy i układu mięśniowo-szkieletowego.

Fizjoterapia jest niezbędna i obejmuje:

• mobilizację stawu w celu usunięcia blokady
• rozluźnienie napiętych mięśni (zwykle mięśnia gruszkowatego, prostownika grzbietu)
• wzmocnienie mięśni stabilizujących (głębokiego układu stabilizującego, dna miednicy)
• reedukację stereotypów ruchowych

Leczenie iniekcyjne bezpośrednio do stawu może przynieść chwilową ulgę, ale nie usuwa przyczyny problemu.

Zalecane ćwiczenia na ból stawu krzyżowo-biodrowego

Ćwiczenia mają na celu stabilizację stawu krzyżowo-biodrowego. Wykonuj je powoli, bez bólu i regularnie.

1. Wzmacnianie głębokiego układu stabilizacji (HSSp):

Dead Bug
Połóż się na plecach, zegnij nogi w kolanach. Zrób wdech, wciągając dolną część brzucha i utrzymuj napięcie podczas wydechu. Unieś nogi do kąta prostego, wyprostuj ramiona. Wyprostuj jedną rękę i drugą nogę, a następnie wróć do pozycji wyjściowej i zmień stronę.

2. Wzmacnianie pośladków:

Mostek (półmostek)
Połóż się na plecach, ugnij nogi w kolanach i rozstaw stopy na szerokość bioder. Unieś miednicę, przytrzymaj chwilę w tej pozycji i wróć do pozycji wyjściowej.

3. Aktywacja stabilizatora miednicy z taśmą Thera-Band:

Owiń taśmę oporową wokół ud, połóż się i ugnij kolana. Rozsuń kolana, pokonując opór taśmy.

4. Rozciąganie mięśnia pośladkowego i gruszkowatego:

Połóż się na plecach. Umieść prawą kostkę nad lewym kolanem i przyciągnij lewą nogę do klatki piersiowej. Następnie zmień pozycję.

Zapobieganie bólowi stawu krzyżowo-biodrowego

• Unikaj siedzenia z nogami skrzyżowanymi przez długi czas
• Zmieniaj pozycje i unikaj jednostronnego obciążenia
• Noś ciężary równomiernie lub naprzemiennie na różne strony
• Używaj pasa stabilizacyjnego w ciąży, jeśli masz zwiększoną niestabilność
• Zadbaj o odpowiednią aktywność fizyczną

Kiedy udać się do specjalisty

Jeśli ból utrzymuje się dłużej niż kilka dni, nasila się podczas normalnej aktywności lub towarzyszy mu ból promieniujący do nogi, wskazana jest wizyta u fizjoterapeuty lub lekarza. Właściwie dobrana fizjoterapia może znacząco pomóc w większości przypadków i zapobiec przewlekłym problemom.